شاید این مطالب برایتان مفید باشد
یکی از اقدامات لازم برای پیاده سازی سیستم آراستگی محیط کار ایجاد نظم در محیط های تولیدی (S2) میباشد که میبایست توجه کافی به “نحوه مرتب سازی ماشین آلات” داشت. به این منظور استفاده از رنگآمیزی در سالنهای تولیدی برای تفکیک و جدا سازی قسمتهای سرپرستی و مشخص سازی چیدمان ماشین آلات با توجه به نکات ایمنی و رعایت استانداردها از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. کاربرد مناسب رنگ، در پیشگیری از حوادث موثر است. رنگ در ایمنی کدهای قراردادی ویژهای هستند که هر یک میتوانند به سرعت مفهوم خاص را القا کنند با توجه به ویژگیهای ذاتی رنگها در تاثیر بر چشم و اثرات روانشناختی و نیز، کاربردهای قراردادی، مقرراتی برای کاربرد رنگها در نظر گرفته شده است.
یشترین حساسیت چشم انسان به رنگ های سبز و زرد در روز و آبی در شب است. در ایمنی به این سه رنگ، رنگ قرمز نیز اضافه میشود و در صورت امکان به صورت توأماً استفاده میشوند تا هم در روز و هم در شب کارایی لازم را داشته باشند. کمیسیون بین المللی روشنایی CIE (lnternational Commission on Illumination) سه رنگ ایمنی اصلی و یک رنگ فرعی یا کمکی را به همراه مفاهیم و کاربرد های آن معرفی کرده است. بر اساس استاندارد این کمیسیون رنگ های قرمز، زرد و سبز به عنوان رنگ های اصلی و رنگ آبی به عنوان رنگ فرعی برای کاربرد های ایمنی معرفی شده اند. استاندارد ISO و OHSAS روی رنگ آمیزی و استفاده بجا و مناسب از رنگ در زمینه های مختلف تأکید دارند. طبق استاندارد ANSI هر رنگ کاربرد ویژهای دارد و باید در موقعیت مناسب خود به کار گرفته شود.
مقررات رنگ ANSI (American National Standards Institute) برای ایمنی صنایع:
رنگ قرمز : Don ,t Do
رنگ قرمز به معنای امتناع از انجام کار می باشد و در مواقع خطر باید از موارد مشخص شده با رنگ قرمز استفاده نمود. کلیدهای STOP، سوئیچهای توقف اضطراری در ماشین آلات و موانع توقف را با رنگ قرمز نشان می دهند. رنگ قرمز در ظروف مایعات قابل اشتعال، ترمزهای اضطراری، نرده های حفاظتی و وسایل اطفاء حریق بکار می رود. همچنین نور قرمز در مسدود کردن مسیر و آژیرها نیز استفاده می شود.
رنگ زرد: Warning
رنگ زرد یک رنگ هشدار دهنده است و برای جلب توجه افراد برای احتیاط و خطرات فیزیکی مانند نشان دادن شیء متحرک بالای سر ، لغزیدن، افتادن، سرخوردن و گیر کردن ما بین دو چیز استفاده میشود. نوارهای سیاه بعضی اوقات به رنگ زرد اضافه میشود تا هشدارهای ویژهای را اعلام کند. رنگ زرد همچنین برای خطوط ترافیک و خط کشی های مختلف استفاده میشوند.
رنگ نارنجی
برای هوشیار کردن در برابر قطعات خطرناک ماشین آلات و نشان دادن بخش های دارای انرژی در ماشین آلات به کار می رود که قابلیت ایجاد صدماتی از قبیل قطع کننده، له کننده، شوک دهنده و … باشند استفاده می شود. به طور کلی از رنگ نارنجی برای اطلاع رسانی امکان وجود خطر و یا خودداری از انجام کاری بخصوص بکار میرود.
رنگ سبز: Safety
برای نشان دادن راه های خروج اضطراری، پناهگاه و مسیر حرکت، اجازه عبور وسایل نقلیه، راههای نجات کاربرد دارد. همچنین از رنگ سبز برای نشان دادن شرایط اضطرار و ایمنی، وسایل کمک اولیه، وسایل اتاق عمل، تأسیسات حفاظتی، تابلوهای ایمنی، ماسک های ضد گازهای آلاینده و نشان دادن لوله ها استفاده می شود.
رنگ آبی: Must Do
جنبه ی دستوری دارد و لزوم اقدام به یک عمل ویژه را نشان می دهد. رنگ آبی در اعلام حرکت های محدود کننده، کنترل های الکتریکی در بالابرها، خشک کننده ها و … بکار می رود. همچنین از رنگ آبی برای برای احتیاط یا وسایل تحت تعمیر ، نشان دادن ایمنی با اعمال یک طرفه، جلوگیری از شروع به کار و… نیز بهره گرفته میشود.
رنگ بنفش ارغوانی
به خطرات تشعشع اختصاص دارد و برای مشخص کردن خطر تابش اشعه هایی نظیر ایکس، آلفا، بتا، گاما، پروتون و … به کار می رود. همچنین رنگ ارغوانی به همراه رنگ زرد روشن برای برچسب علایم و مارکها استفاده میشود و از رنگ ارغوان با پره های شکسته در یک زمینه برای نشان دادن اتاقهای رادیواکتیو استفاده میشود.
در تعیین حدود کف کارگاه ها به وسیله خط کشی از رنگ های زیر استفاده میشود:
رنگ سیاه و سفید:
برای خطوط ترافیک و نشان گذاری در ضبط و ربط استفاده میشود. به عبارت دیگر برای نشان دادن نظم و نظافت کارگاهی، علامت گذاری مسیر های عبور و مرور، تعیین عرض گذرگاهها و راه پله ها و نشان دادن سطل های زباله، اماکن نردد وسایل نقلیه و راهروها از این دو رنگ و یا ترکیبی از آنها استفاده میشود.
رنگ زرد و سیاه:
برای نشان هرگونه انسداد و یا وجود موانع بر سر راه مثل ستونها و سایر اشیاء ثابت معمولاً از خطوط مورب زرد و سیاه که کاملاً از یکدیگر متمایز باشند استفاده میشوند. ضمن اینکه برای نشان دادن محدودیتهای موجود مثل قرارگیری پالتها و محصور کردن حوزه هایی که از آنها نباید چیزی بیرون گذاشته شود و همچنین برای نشان دادن مسیر حرکت وسایل نقلیه مثل لیفتراک نیز از این رنگ استفاده میشود.
خطوط سبز در کنار خطوط سیاه و سفید:
برای نشان دادن مسیرهایی که به درب یا پله های اضطراری منتهی میشوند استفاده میشوند.
خطوط مورب زرد:
برای نشان دادن سقوط اشیاء و گیرافتادن در بین ماشین آلات مورد استفاده قرار میگیرد.
لازم به توضیح است که برای استفاده از رنگ ها جهت شناسایی کالاهای گوناگون می توانیم از استانداردهای موجود استفاده کنیم و یا خودمان راسا برای شرکت اقدام به تعریف کد رنگ جداگانه نماییم. البته روش دوم تنها برای شرکت های کوچک که با پیمانکاران خارجی تعاملی ندارند پیشنهاد میگردد و اگر جز این است بهتر است از استانداردهای جهانی استفاده کنیم و یا اگر خواستیم استاندارد خودمان را داشته باشیم باید یک نسخه از دستورالعمل را به زبان انگلیسی ترجمه نموده و تحویل ایشان نماییم.
