در موسسات بازرگانی بخش زیادی از دارایی ها را موجودی کالا تشکیل می دهد. حسابداری دو روش برای نگهداری حساب موجودی کالا در موسسات بازرگانی پیشنهاد کرده است.
روش ثبت دائمی موجودی کالا
در این روش همواره خرید و فروش کالا در حسابی به نام موجودی کالا ثبت می شود و دیگر از حسابهایی به نام خرید و فروش استفاده نمی شود بلکه کالای خریداری شده به حساب موجودی کالا بدهکار و قیمت تمام شده کالای فروش رفته از حساب موجودی کالا خارج و بستانکار می شود. معمولا این روش در موسساتی که می خواهند در هر لحظه حساب موجودی کالای خود را به صورت دقیق داشته باشند، مورد استفاده قرارمی گیرد. در این موسسات معمولا قیمت موجودی کالا بسیار گران و یا حجم کالا زیاد و دفعات گردش خرید و فروش آنها کم می باشد.
روش ثبت ادواری موجودی کالا
در روش ثبت ادواری موجودی کالا، موسسات، حساب موجودی کالای خود را در اول دوره دارند (اگر اولین سال فعالیت باشد که حساب موجودی اول دوره صفر است) و در طی دوره خرید کالا به حساب خرید و فروش آن به حساب فروش و به قیمت فروش بازار منظور می شود. در پایان دوره عملیات (دوره مالی) کالاهای موجود مورد شمارش قرار گرفته تا موجودی کالای پایان دوره مشخص شده و پس از ارزیابی به حساب موجودی کالای ابتدای دوره مالی بعد انتقال یابد. از روش ثبت ادواری معمولا در موسساتی که اجناس قیمت پایین و گردش زیادی دارند، استفاده می شود.
روش های خاصی برای تعیین موجودی کالای پایان دوره موسسات وجود دارد که هر روش تاثیر خاصی بر روی سود موسسات می تواند داشته باشد. معمولا حسابدارها برای اینکه سود شرکت خود را بالاتر یا پایین تر از حد واقعی نشان دهند از این روشها استفاده می کنند.
روش اولین صادره از اولین وارده (FIFO)
روش اولین صادره از آخرین وارده(LIFO)
روش میانگین ساده
روش میانگین موزون
منبع: کتاب حسابداری مالی مقدماتی، شهرام روزبهانی