چهار شیوه ی اساسی برای گروه بندی و تقسیم ماشین آلات و واحدهای تولیدی و تنظیم و استقرار داخلی آنها در کارخانه وجود دارد:
استقرار بر مبنای محصول یا خط تولید / خط مستقیم / نوع تولید (خدمت) / تولید خطی / روش سری سازی
دراین روش طبق تفکیک عملیات تولید و بر حسب توالی لازم برای ایجاد محصول، تمام ماشین آلات، تجهیزات و عملیات در یک خط مداوم که لزوما خط مستقیم نیست بلکه منظور این است که جریان تولید در یک جهت باشد، قرار می گیرند. این طرز استقرار برای فرایندهای تکراری مناسب است که به منظور ساخت مقدار زیادی محصولات مشابه و استاندارد مورد استفاده قرار می گیرند.
استقرار بر مبنای مراحل و نوع عملیات (فرایند عملیات) یا طریقه تولید / روش کارگاهی / استقرار عملکردی
در این شیوه، ماشین آلات مشابه بر حسب نوع عملیات و وظایفی که انجام می دهند و یا از نظر عملکرد یکسان هستند، در واحدها و کارگاههای خاصی مجتمع و متمرکز می شوند. این طرز استقرار برای فرایندهای غیرتکراری در کارخانه هایی که بر طبق سفارش کار می کنند و محصولات مختلف و متنوع می سازند (تنوع زیاد، حجم کم) مناسب است. در این نوع استقرار برخلاف روش خط مستقیم، مواد و قطعات به طور یکنواخت و دائم از ابتدای خط به طرف پایان خط تولید درحرکت نیست بلکه ممکن است کالای در دست ساخت بارها در واحدها و کارگاههای مختلف تولیدی حرکت کند و برای انجام عملیات مختلف منتظر بماند. نکته مهم در طرز استقرار کارگاهها و ماشین آلات بر مبنای فرایند تولید، هزینه ی حمل و نقل داخلی است و باید شیوه ای انتخاب شود که حداقل هزینه حمل و نقل را داشته باشد. علاوه بر آن، ضرورتها و امکانات موجود در نظر گرفته شود.
استقرار تلفیق شده یا ترکیبی
به طور کلی در عمل، استقرار بر اساس محصول یا بر مبنای عملیات به ندرت به صورت کامل مشاهده می شود. معمولا کارگاههای تولیدی در داخل کارخانه به صورت مراحل عملیات کار می کنند و ماشین هایی که کارهای مشابه انجام می دهند در یک جا متمرکز می شوند. آنگاه در داخل هر کارگاه خطوط و مسیرهای تولیدی بر مبنای خط یا محصول عمل می کنند.
استقرار محل ثابت / ایستگاه ثابت / طرز استقرار در وضعیت ثابت
طرز استقراری است که محصول در یک محل در وضعیت ثابت است و کلیه ی عملیات تولیدی در آن محل انجام می شود چراکه ماهیت کالا یا خدمت طوری است که لازم است منابع و تجهیزات کاری به آن محل برده شده و بر روی آن کار انجام شود.
لازم به ذکر است که هرکدام از روش های استقرار ماشین آلات دارای نقاط قوت و ضعف می باشد و مستلزم آن است که با توجه به محدودیت ها، امکانات و خصوصیات عملیات تولیدی، طریقه ای انتخاب شود که متناسب با وضع و احتیاجات سازمان و واجد بیشترین مزایا و سودآوری باشد.
منبع: کتاب مدیریت تولید، بابک کاظمی