- تقسیم کار بر اساس تعداد افراد
ساده ترین طریق گروه بندی وظایف، تخصیص افراد بر حسب تعداد است. حیطه نظارت با تقسیم کار رابطه مستقیم دارد. فایول معتقد بود که برای سرپرست تولید که وظایف نسبتا ساده تری را نظارت می کند حیطه نظارت شامل ۲۰ تا ۳۰ کارگر زیردست است در حالی که رئیس ۷ تا ۱۰ مدیر را می تواند نظارت کند.
- تقسیم کار بر اساس زمان
گاهی نوع فعالیت ایجاب می کند که فعالیت های سازمان بر حسب زمان تقسیم و گروه بندی شود. مثل سازمان هایی که ۲۴ ساعته کار می کنند، عملیات از طریق گروه بندی نوبتی (شیفت) صورت می گیرد. در هر نوبت هشت ساعتی، گره معینی به کار و فعالیت می پردازند.
- تقسیم کار بر اساس کارکردها
رایج ترین روش گروه بندی فعالیت ها بر حسب کارکرد ها و وظایف است. بر این مبنا کار موسسات صنعتی ممکن است به واحدهای تولید، بازاریابی، امور مالی، امور پرسنلی و مهندسی تقسیم شوند.
- تقسیم کار بر اساس تولیدات یا خدمات
موسسات تولیدی ممکن است با توجه به انواع محصولات خود واحدهای تولیدی جداگانه ایجاد کنند. امروزه سازمان ها را بر اساس نوع خدمات یا محصولی که ارایه می دهند، طبقه بندی و از هم متمایز می سازند، مثل سازمانهای درمانی، صنعتی، تولیدی، خدماتی و …
- تقسیم کار بر اساس ارباب رجوع
سازمان ها در تقسیم وظایف و فعالیت های خود انواع مراجعان و ارباب رجوع را مورد توجه قرار می دهند مثل نظام آموزشی که واحدهای آموزشی بر اساس سن دانش آموزان به مهدکودک، دبستان، راهنمایی دبیرستان و … تقسیم می شوند.
- تقسیم کار بر اساس موقعیت مکانی، جغرافیایی
به عنوان مثال یک سازمان بازرگانی ممکن است نمایندگی های واحد فروش خود را در نقاط مختلف شهر، استان یا کشور به وجود آورد.
- تقسیم کار بر حسب فراگرد کار
در کارخانه ها، تولید مستلزم مراحل مختلف است که با توجه به ابزارها، مهارتهای تخصصی مورد نیاز در واحدهای ویژه ای صورت می گیرد و با توجه به مراحل و توالی عملیات تخصصی به واحدهای مختلف تقسیم می شوند. مثل فرایند و خط تولید یک محصول در کارخانه.
منبع: کتاب اصول سرپرستی سازمان، رسول موسویان